Τεύχος Μαρτίου
Το νέο βιβλίο του Umbertο Eco
Από την Κυριακίδου Ευτυχία
Αμφισβήτηση έχει προκαλέσει σε μια μερίδα στην Ιταλία, το νέο βιβλίο του Umbertο Eco (The Cemetery of Prague), εξαιτίας της δημόσιας κριτικής που έχει δεχθεί από υποστηριζόμενη από το Βατικανό εφημερίδα και απο την καθολική εκκλησία.
O Ιταλός σημειολόγος, καθηγητής και στοχαστής, που έγινε γνωστός στο πλατύ κοινο πριν από 30 χρόνια με το γνωστό βιβλίο του «Το όνομα του ρόδου», επεξεργάζεται στο νεό του έργο αμφιλεγόμενα θέματα όπως η Μασονία, οι θεωρίες συνομωσίας και η πλαστογραφία, αλλά το βασικό στοιχείο του είναι ο αντισημητισμός και ίσως η πιο διάσημη –και σίγουρα η πιο καταστροφική- πλαστογραφία στον κόσμο: «Τα Πρωτόκολλα των Πρεσβύτερων της Σιών».
Ο φανταστικός χαρακτήρας του βιβλίου, Simone Simonini, τον οποίο περιγράφει ως «ο πιο μισητός άνθρωπος στον κόσμο», είναι άριστος πλαστογράφος, που εργάζεται για διάφορες μυστικές υπηρεσίες. Φανατισμένος από το σφοδρό μίσος του για τους Εβραίους, επινοεί την τελευταία θεωρία συνωμοσίας, όπου μια μυθική συνάντηση των Πρεσβύτερων της Σιών, λαμβάνει χώρα στο εβραϊκό νεκροταφείο στη Πράγα, όπου περιγράφεται λεπτομερώς το αισχρό σχέδιό τους να κυριαρχήσουν στον κοσμο.
Είναι γνωστό πως ο Eco πραγματεύεται στα έργα του θέματα που προκαλούν αντιδράσεις.Ωστόσο το πρόβλημα είναι πως στο συγκεκειμένο βιβλίο εστιάζει στην πιο αντισημητικη θεωρια πλαστογραφίας και αυτό είναι που έχει προκαλέσει τις περισσότες αντιδράσεις.
Η καθηγήτρια του πανεπιστημίου της Ρώμης La Sapienza, Lucetta Scaraffia, έγραψε μια καυστική κριτική για το έργο του Eco, στην εφημερίδα l' Osservatore Romano. Κάνοντας σύντομα μια λογοτεχνική κριτική χαρακτηρίζοντάς το βαρετό,μπερδεμένο και δυσκολοδιάβαστο, η Scaraffia εστιάζει περισσότερο σε ένα ηθικό ερώτημα: «δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί ότι η συνεχής περιγραφή της εβραϊκής φαυλότητας, δημιουργεί διφορούμενες εντυπώσεις, κάτι στο οποίο ίσως δεν σκόπευε ο Eco, αλλά που είναι εμφανές σε κάθε σελίδα του βιβλίου. Αναγκασμένος να διαβάζει άσχημα πράγματα για τους Εβραίους, ο αναγνώστης επηρεάζεται από αυτές τις αντισημητικές ανοησίες και είναι ίσως πιθανόν κάποιος να νομίζει ότι είναι αλήθεια».
Στην ίδια λογική βρίσκεται και η ιδιάζουσα κριτική του αρχιραββίνου της Ρώμης, στην οποίο ο Eco απάντησε ως εξής: «έγραψα ένα μυθιστόρημα, που αντίθετα με ένα δοκίμιο, δεν καταλήγει σε συμπεράσματα, βάσει των αντίθετων απόψεων που υπάρχουν».
Κατα τη γνώμη μου όλη αυτή η ιδιαίτερη κριτική φέρνει στην επιφάνεια δύο σημαντικά θέματα ¨ τα όρια μεταξύ αληθινού και πραγματικού και κατα πόσο θα πρέπει να γίνεται ταύτηση των χαρακτήρων με την ιστορική πραγματικότητα.
Οι πωλήσεις πάντως διαφωνούν κάθετα με τις αρνητικές κριτικές που δέχθηκε το βιβλίο από ορισμένους αποδεικνύοντας πως το αναγνωστικό κοινό συνεχίζει να υποστηρίζει θερμά καθε πόνημα του Eco.